گیربکس

گیربکس چرخ محرک و قلب کارخانجات و صنایع بزرگ و کوچک هستند. انتخاب مدل مناسب و توجه به کیفیت آن نقش موثری در افزایش راندمان هر مجموعه دارد. گیربکس یا جعبه‌دنده یک قطعه مکانیکی است که در سیستم انتقال قدرت خودروها و ماشین‌آلات استفاده می‌شود. وظیفه اصلی این محصول انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها و تنظیم سرعت و گشتاور خروجی است،که از مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها، شفت‌ها و یاتاقان‌ها تشکیل شده‌اند که با تغییر نسبت دنده‌ها، سرعت و قدرت خروجی را تنظیم می‌کنند. برای مشاوره و خرید گیربکس صنعتی با کارشناسان دلکو صنعت تماس بگیرید.

گیربکس‌ چیست؟

امروزه با پیشرفت روز افزون علم و رشد صنایع گوناگون، کارخانجات و کارگاه ها به سمت صنعتی شدن و مکانیزه شدن پیش رفته‌اند. نیاز روز افزون بشر به تولید محصولات بیشتر و باکیفیت تر و رقابت صنعتی بین کارخانه‌ها و شرکت های بزرگ دنیا جهت جذب مشتری، توجه به ساخت دستگاه‌های پیشرفته صنعتی جهت تامین نیروی محرکه لازم را دو چندان کرده است. یکی از این دستگاه‌هایی که در چند دهه اخیر توسعه و پیشرفت بسیاری داشته است و توسط شرکت دلکو صنعت نیز عرضه می شود، گیربکس می باشد. به جز دو نوع سایکلو و دور متغیر سایر گیربکس ها از چرخدنده های درگیر با یکدیگر تشکیل می شوند. هر جفت چرخدنده با کاهش دور، باعث افزایش گشتاور می شود. هر مرحله کاهش دور در آن را یک طبقه یا استیج می گویند. تعداد طبقات آن با توجه به دور خروجی و میزان گشتاوری که منتقل می کند می تواند از یک طبقه تا چهار طبقه باشد. برای دور های پایین تر معمولا از آنها به صورت ترکیبی با یکدیگر استفاده می کنند. گیربکس‌های صنعتی در واقع چرخ محرک کارخانه ها و کارگاه ها می باشند و بسته به کاربردشان انواع مختلفی دارند،به طور مثال: نوع هلیکال یا شافت مستقیم، حلزونی یا مکعبی، خورشیدی، کرانویل پینیون یا شافت بغل، آویز یا شافت موازی، سایکلو،دور متغیر و صنعتی. در زیر هر مدل به اختصار توضیح داده شده است.

گیربکس هلیکال یا شافت مستقیم

پرمصرف ترین و پر کاربرد ترین مدل از این محصول در صنعت، گیربکس‌ شافت مستقیم یا هلیکال Helical Gearbox هستند. ورودی و خروجی آن ها در یک راستا و هم جهت است. مکانیزم این گیربکس به این صورت است که هر زوج چرخ دنده هلیکال با یکدیگر درگیر هستند و ضمن کاهش دور و افزایش گشتاور، آن را به زوج دنده بعدی منتقل می کند. خاصیت اریب بودن یا هلیکس بودن دندانه های چرخ‌دنده های هلیکال باعث می شود که تماس دندانه‌ها با یکدیگر به صورت نرم و تدریجی باشد در نتیجه باعث کاهش صدا و عدم آسیب به دندانه ها می‌شود. چرخ دنده هلیکال شفت مستقیم اغلب برای توان های پایین تا متوسط استفاده می شود. نوع فلنجدار آن برای نصب به صورت عمودی و بر روی همزن ها مناسب است.

گیربکس کرانویل پینیون یا شافت بغل

یکی دیگر از انواع گیربکس که توسط شرکت دلکو صنعت وارد بازار صنعت می‌شود، هلیکال بول Helical Bevel Gearbox یا کرانویل پینیون Crown Wheel Pinion Gearbox است که جزو انواع پر قدرت می‌باشد که قابلیت انتقال گشتاورهای بالا را دارد. ورودی و خروجی گیربکس کرانویل پینیون با یکدیگر زاویه 90 درجه دارند (بر همدیگر عمود هستند) به همین دلیل با عنوان 90 درجه یا  شافت بغل هم شناخته می‌شوند. خروجی این محصول می‌تواند به صورت هالو (بدون شفت) و یا شافت دار باشد. همچنین امکان افزودن فلنج به خروجی نیز امکان پذیر است. بدلیل مکانیزم چرخ دنده مخروطی به کار رفته در این نوع، قابلیت دفع و دمپ ارتعاشات کوچک ایجاد شده را دارد و کاربرد آن در مکان های مرتعش نیز می باشد.

گیربکس حلزونی یا مکعبی

گیربکس حلزونی یا مکعبی (Worm Gearbox) از انواع گیربکس های 90 درجه می باشد این نوع معمولا برای توان ها ورودی پایین و در نتیجه گشتاور خروجی به نسبت پایین استفاده می شود. مکانیزم این محصول به این صورت است که یک چرخدنده مارپیچ از جنس فولاد با یک چرخ دنده برنجی و یا از جنس فسفر برنز درگیر می باشد. چرخ دنده برنجی مصرفی بوده و بعد از مدتی باید تعویض گردد. این نوع به دلیل ارزان بودن و خاصیت برگشت ناپذیری بسیار پرمصرف می باشد. خروجی گیربکس حلزونی می تواند به صورت هالو و یا شافت دار باشد. با توجه به مکانیزم درگیری چرخ‌دنده های نوع حلزونی و اصطکاک بالای ایجاد شده بین آنها، این کالا معمولا پایین ترین بازده انرژی را دارا می باشد. بازده انرژی خروجی نوع حلزونی بین 60 تا 70 درصد می باشد.

گیربکس خورشیدی

گیربکس‌ خورشیدی Planetary Gearbox از جمله جعبه دنده هایی می باشند که با توجه به حجم کم و کوچک بودن، گشتاور بسیار بالایی را منتقل می کنند. مکانیزم آن ها به این صورت است که یک چرخدنده مرکزی که دنده خورشیدی نامیده می شود با سه چرخ‌دنده در اطراف خود که دنده پینیون یا دنده سیاره ای نامیده می‌شود در ارتباط است و کل مجموعه درون یک رینگ قرار می گیرد که از داخل دارای دندانه است. به دلیل اینکه در هر طبقه گیربکس خورشیدی همزمان حداقل چهار چرخ دنده با یکدیگر در ارتباط هستند در نتیجه فشار کمتری به هر قطعه وارد می شود و توانایی انتقال گشتاور بالاتری را دارند. با توجه به کامپکت بودن و فضای محدود درون این گیربکس‌ها، روغن ‌کاری و روان کاری مناسب و عدم کاهش میزان روغن درون آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

گیربکس آویز یا شافت موازی

گیربکس آویز یا شافت موازی Parallel Shaft Gearbox به دلیل دارا بودن محورهای موازی قابلیت انتقال گشتاورهای بالا را دارد. ورودی و خروجی این نوع با یکدیگر هم جهت ولی در راستای مختلف می باشد. چرخ دنده ها از نوع هلیکال بوده و برای انتقال گشتاورهای بالا بسیار مناسب هستند. خروجی گیربکس آویز می‌تواند به صورت هالو و یا شافت دار باشد. از نوع شافت موازی اغلب در جرثقیل های سقفی و یا بالابرها استفاده می‌شود. درون این گیربکس ها به نسبت سایر انواع صنعتی فضای بیشتری وجود دارد در نتیجه حجم بالاتری از روغن استفاده شده در نتیجه باعث روان‌کاری مناسب چرخدنده ها، عدم افزایش دمای محصول و بازده بالا می شود.

گیربکس سایکلو

گیربکس سیکلوئیدی یا سایکلو Cyclo Gearbox یکی از انواع جعبه دنده های صنعتی است که توسط شرکت دلکو صنعت روانه بازار می‌شود و به نسبت حجم و ابعادشان در مقایسه با سایر محصولات مشابه، به عنوان قوی ترین گیربکس موجود در دنیا شناخته می شوند. این نوع دارای پایین ترین میزان لقی Back Lash می باشد. ظاهر آن بسیار شبیه به نوع خورشیدی است با این تفاوت که در مکانیزم آن از چرخ دنده استفاده نشده و حرکت از طریق یک بیرینگ با چرخش خارج از محور منتقل می شود. به دلیل درگیری همزمان بیش از 50 قطعه در این محصولات، قابلیت اطمینان بالا بوده و خرابی آن ها بسیار پایین می باشد. عمده دلیل خرابی این دسته، از بین رفتن یاتاقان مرکزی است. از گیربکس‌ سایکلو می توان به جای انواع شافت مستقیم و یا خورشیدی استفاده کرد.

گیربکس دور متغیر

معمولا از این محصول به عنوان واسطه بین الکتروموتور و گیربکس اصلی استفاده می شود. گیربکس دور متغیر یا واریاتور Variator بدون استفاده از چرخ دنده و بر اساس مکانیزم تسمه پولی و اصطکاک دور را کاهش می دهد. کاهش دور به صورت دستی و با استفاده از پیچی که بر روی آن قرار دارد صورت می‌گیرد. معمولا نسبت پایین ترین کاهش دور به بالاترین کاهش دور در این جعبه دنده ها 1:5 است. با استفاده از نوع دور متغیر می توان در خروجی گیربکس اصلی بدون استفاده از اینورتر دورهای مختلف را بدست آورد.

گیربکس صنعتی

گیربکس‌های صنعتی (Industrial Gearbox) با توجه به ابعاد بزرگی که دارند پر قدرت ترین نوع جعبه دنده ها هستند و بیشترین گشتاور را در خروجی خود منتقل می کنند. این دسته به دو صورت شافت موازی یا Z و 90 درجه یا مخروطی تولید می‌شوند. گیربکس صنعتی با توجه به نسبت تبدیل آن می تواند به صورت دو محور و یا چند محور باشد. این محصولات می ‌توانند یک و یا دو ورودی و خروجی داشته باشند. ورودی و خروجی می تواند به صورت هالو و یا شافت دار باشد. شرکت دلکو صنعت با داشتن کادری متخصص و کارشناسانی مجرب آماده پاسخگویی و ارائه مشاوره به شما عزیزان در زمینه انتخاب و خرید گیربکس صنعتی می باشد.

نحوه کارکرد گیربکس

گیربکس توان و دور را در ورودی خود از یک محرک که می تواند الکتروموتور یا هیدروموتور باشد می گیرد و با کاهش دور و افزایش گشتاور باعث به کار انداختن سیستم می شود. هر چه توان ورودی بیشتر و دور خروجی آن کمتر باشد، گشتاور منتقل شده بیشتر می شود. کاهش دور در آن ها از طریق هر جفت چرخدنده درگیر با یکدیگر ایجاد می شود. گشتاور و دور از چرخدنده کوچکتر به چرخدنده بزرگتر منتقل می شود و با کاهش دور، گشتاور افزایش می یابد. نسبت تبدیل این محصول نشان دهنده میزان کاهش دور می باشد. هر چه نسبت تبدیل بالاتر باشد، دور خروجی آن کمتر و گشتاور آن افزایش می باشد. قطر شافت خروجی آن نسبت مستقیم با قدرت آن دارد. هر چه قطر شافت خروجی جعبه دنده بزرگتر باشد، توانایی انتقال گشتاور آن نیز بیشتر می شود. معمولا ورودی محصول با فلنج تعبیه می شود که به راحتی با الکتروموتور کوپل شود. در صورتیکه نحوه اتصال گیربکس با محرک از طریق کوپلینگ باشد، ورودی آن به صورت شافت دار ساخته می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر، می توانید به صفحه مقالات مرتبط مراجعه کنید.

مزایا و کاربرد گیربکس

تقریبا در هر کارگاه یا کارخانه کوچک و بزرگ از گیربکس و الکتروگیربکس استفاده می شود. جعبه دنده ها می توانند با کاهش دور، گشتاور بالایی را منتقل کنند. معمولا تمامی مدل های آن قابلیت نصب به صورت عمودی و افقی را دارند. تعمیر و نگهداری آن ها بسیار آسان است و این عامل باعث استفاده فراوان از آن ها می شود. در صورتیکه از این محصول به درستی انتخاب شود و همچنین بازدیدهای دوره ای و سرویس آن به درستی انجام شود و نحوه نصب نیز درست و بدون لرزش باشد، طول عمر بالایی دارد.

نحوه انتخاب گیربکس

گیربکس ها با توجه به نحوه نصب، نسبت تبدیل، توان ورودی و کاربرد مورد نظر انتخاب می شوند. معمولا برای توان های پایین از نوع حلزونی استفاده می شود. نوع حلزونی به دلیل خاصیت برگشت ناپذیری خود، برای کار در انواع کانوایرهای شیب دار مناسب هستند. اگر برای محل نصب آن محدودیت فضا وجود داشته باشد از انواع سایکلو و خورشیدی می توان بهره برد. نوع شافت مستقیم به دلیل قیمت مناسب و انتقال گشتاور مطلوب یکی از پرکاربردترین انواع گیربکس است. نوع کرانویل قابلیت تحمل گشتاور بالا و ازبین بردن لرزش های موجود در سیستم را دارد و برای مکان هایی که میزان کمی ارتعاش وجود دارد مناسب هستند.