حلال ها

در شیمی، حلال به ماده ای گفته می شود که توانایی حل کردن مواد دیگر را دارد و به ایجاد محلول کمک می کند. حلال ها معمولاً به صورت مایع هستند و می توانند مواد جامد، مایع یا گاز را در خود حل کنند. به طور کلی، حلال ها به دو دسته قطبی و غیرقطبی تقسیم می شوند؛ حلال های قطبی مانند آب قادر به حل مواد قطبی هستند، در حالی که حلال های غیرقطبی مانند بنزن برای حل مواد غیرقطبی به کار می روند. حلال ها در بسیاری از صنایع، مانند تولید داروها، رنگ ها و پاک کننده ها کاربرد فراوانی دارند.

معرفی حلال

به ماده ای که یک ماده حل شونده را در خود حل می کند حلال یا solvent می گويند. خاصیت حل‌شوندگی حلال ها با افزایش دما قابل تغییر است. حلال ها به صورت معمول مایع هستند، ولی به شکل گاز، جامد و سیال‌های فوق بحرانی نیز دیده می شوند. بیشترین کابرد حلال ها در صنایع رنگ سازی و جوهر است.ساده ترین و پرکاربرد ترین حلال موجود در طبیعت آب است؛ آب به واسطه دارا بودن اتم هیدروژن و عامل -OH هم خاصیت اسیدی و هم قلیایی دارد ولی از نظر شیمیایی خنثی است. بیشترین استفاده حلال ها در رنگ، پاک کننده ها و جوهر است.
آب حلال بسیاری از مواد مثل اتانول، اسید ها، باز ها، نمک های فلزی، چسب‌های گیاهی مثل سریشم، کازیین، نشاسته، سیریش،رنگ های پلاستیک و چسب چوب می باشد.
حلال‌های آلی مثل تتراکلرو اتیلن برای پاک کننده های خشک، از تولوئن جهت رقیق کننده رنگ، از استون، متیل استات و اتیل استات جهت پاک کننده لاک ناخن و حلال چسب، در عطرها از اتانول و از ترپن ها در مواد شوینده استفاده می‌شود.

محلول

به ماده ای که مخلوط همگن  باشد و از چند نوع ماده تشکیل شده است محلول می گویند. این املاح در ماده دیگری به نام حلال حل می شوند.

تاریخچه حلال

 حلال های ترپنی یکی از قدیمی ترین نوع حلال ها هستند که از درختان کاج و صنوبر گرفته می‌شوند.
بیشترین استفاده های ترپن ها برای ساخت رنگ های مختلف و ورنی ها هستند. درحال حاضر به دلیل هزینه بالای تولید این حلال ها و همچنین عملکرد ضعیف تر نسبت به حلال های نفتی و بوی تندی که دارند با حلال های هیدروکربنی جایگزین شده که علاوه بر هزینه تولید پایین، حلالیت بهتری نیز دارند.

دسته بندی حلال ها

 به صورت کلی حلال ها به دو دسته تقسیم می شوند. به علاوه یک حلال خاص به نام جیوه وجود دارد که به عنوان آمالگام شناخته شده است. محلول های فلزی دیگری که در دمای محیط مایع هستند.

حلال های قطبی

شامل آمیپونیاک، اسید فرمیک، بوتانول، ایزوپروپیل الکل، پروپانول، اتانول، اسید استیک و آب هستند.

حلال های غیر قطبی

شامل پنتان، هگزان، بنزن، تولوئن، دی اکسان، دی اتیل اتر، تتراهیدروفوران، کلروفرم، دی کلرومتان، اتیل استات، استون، دی متیل فرم آمید، استرونیتریل، دی متیل سولفوکسید، نیترومتان، پروپیلن کربنات می باشد.

حلال های آلی

• حلال های آلی یا حلال های غیر آبی از هیدروژن و کربن تشکیل شده اند
• الکل ها
• استرها
• اترهای خطی و حلقوی
• استون (دی متیل کتون)
• بنزن
• تولوئن یا متیل بنزن
• زایلین یا دی متیل بنزن
• کلروفرم
• تترا کلروکربن
• تربانتین

اتانول

اتانول (Ethanol) که با فرمول شیمیایی C₂H₅OH نیز شناخته می شود، یکی از رایج ترین الکل ها و ترکیبات آلی است که به عنوان یک مایع بی رنگ، شفاف و با بوی مشخص الکلی شناخته می شود.

این ماده به دلیل خواص شیمیایی و کاربردهای گسترده اش در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

ویژگی ها:

فرمول شیمیایی: C₂H₅OH

نقطه جوش: 78.37 درجه سانتی گراد

نقطه انجماد: -114.1 درجه سانتی گراد

ویژگی حلالی: اتانول حلالی قطبی است که به راحتی در آب و بسیاری از حلال های آلی حل می شود.

کاربردها:

صنایع دارویی: اتانول به عنوان حلال در تولید داروها و در ساخت محلول های ضدعفونی کننده و الکل های طبی استفاده می شود. همچنین در بسیاری از داروهای بدون نسخه و تجویزی به عنوان حامل فعال استفاده می شود.

صنایع غذایی و نوشیدنی: به عنوان جزء اصلی در نوشیدنی های الکلی مانند beer، wine و spirits استفاده می شود. همچنین در تولید اسانس ها و طعم دهنده ها کاربرد دارد.

صنایع شیمیایی: اتانول به عنوان حلال در تولید رنگ ها، لاک ها، رزین ها و مواد شیمیایی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

پاک کننده ها: به عنوان ماده اصلی در تولید پاک کننده ها و ضدعفونی کننده های صنعتی و خانگی استفاده می شود.

سوخت: اتانول به عنوان سوخت یا افزودنی به سوخت های بنزینی (به ویژه به عنوان اتیل الکل) در خودروها و وسایل نقلیه استفاده می شود و به کاهش آلاینده ها و مصرف سوخت های فسیلی کمک می کند.

اتانول در بسیاری از فرآیندهای صنعتی و مصرف خانگی کاربرد دارد و به دلیل خواص حلالی و ضدعفونی کننده اش، ماده ای بسیار مهم و مفید به حساب می آید.

متانول

متانول (Methanol) یک ترکیب شیمیایی با فرمول CH₃OH است که به عنوان ساده ترین نوع الکل شناخته می شود. متانول شیراز به صورت یک مایع بی رنگ، فرار و اشتعال پذیر است و بوی تندی شبیه به الکل های دیگر دارد.

این ماده به نام های الکل متیلیک یا الکل چوب نیز شناخته می شود زیرا در گذشته از تقطیر چوب به دست می آمد.

ویژگی ها و کاربردهای متانول:

نقطه جوش: 64.7 درجه سانتی گراد

نقطه انجماد: -97.6 درجه سانتی گراد

متانول بسیار سمی است و حتی مصرف مقادیر کم آن می تواند باعث آسیب شدید به سیستم عصبی، کوری یا مرگ شود.

کاربردها:

سوخت: متانول به عنوان یک سوخت جایگزین در موتورها و پیل های سوختی مورد استفاده قرار می گیرد.

تولید محصولات شیمیایی: به عنوان ماده اولیه در تولید فرمالدهید، اسید استیک، و بسیاری از پلاستیک ها، رزین ها و مواد شیمیایی دیگر به کار می رود.

حلال: در صنایع مختلف به عنوان حلال برای رنگ ها، رزین ها و مواد شیمیایی دیگر استفاده می شود.

ضدیخ: به دلیل پایین بودن نقطه انجماد، در فرمولاسیون ضدیخ ها به کار می رود.

متانول به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خاص خود، یکی از مواد کلیدی در صنایع مختلف است، اما به دلیل سمی بودن، باید با احتیاط و تحت نظارت دقیق استفاده شود.

سود یا سدیم هیدروکسید

سود مایع یا سدیم هیدروکسید مایع (NaOH) که به آن کاستیک سودا نیز گفته می شود، یک ترکیب قلیایی قوی و بی رنگ است که به صورت مایع تولید می شود.

سود مایع به دلیل قدرت بالای قلیایی خود در صنایع مختلف کاربردهای گسترده ای دارد و به راحتی در آب حل می شود.

ویژگی ها:

فرمول شیمیایی: NaOH

حالت فیزیکی: مایع شفاف و بی رنگ

قلیایی قوی: بسیار خورنده است و می تواند باعث سوختگی های شدید در تماس با پوست یا چشم شود.

کاربردها:

صنایع شیمیایی: سود مایع به عنوان ماده اولیه برای تولید انواع مواد شیمیایی مانند صابون ها، شوینده ها و مواد ضدعفونی کننده استفاده می شود.

تصفیه آب: در صنایع تصفیه آب برای تنظیم pH آب و حذف ناخالصی ها به کار می رود.

صنایع کاغذ و نساجی: در فرآیندهای سفیدکنندگی و تهیه کاغذ و نیز بهبود کیفیت پارچه ها کاربرد دارد.

صنایع غذایی: برای شستشو و ضدعفونی کردن تجهیزات، کنترل pH مواد غذایی و تولید برخی محصولات مانند روغن های خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد.

به دلیل خورندگی بالا، سود مایع باید با دقت و تجهیزات محافظتی مناسب حمل و استفاده شود.

بوتیل گلایکول

بوتیل گلایکول (Butyl Glycol)، با نام شیمیایی 2-بوتوکسی اتانول (C₆H₁₄O₂)، یک ترکیب شیمیایی مایع و بی رنگ از خانواده گلیکول اترها است که به دلیل خواص حلالی و چندمنظوره ای خود، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد.

بوتیل گلایکول بویی شیرین دارد و به راحتی با آب و بسیاری از حلال های آلی دیگر مخلوط می شود.

ویژگی ها:

فرمول شیمیایی: C₄H₉OCH₂CH₂OH

حالت فیزیکی: مایع شفاف و بی رنگ

نقطه جوش: حدود 171 درجه سانتی گراد

ویژگی حلالی: این ماده توانایی حل کردن ترکیبات قطبی و غیرقطبی را دارد که آن را به یک حلال مؤثر در صنایع مختلف تبدیل کرده است.

کاربردها:

رنگ ها و پوشش ها: بوتیل گلایکول به عنوان یک حلال در تولید رنگ ها، لاک ها و پوشش های محافظ استفاده می شود و به دلیل سرعت تبخیر کم، به بهبود جریان و پخش رنگ کمک می کند.

مواد شوینده و پاک کننده ها: در تهیه مواد شوینده خانگی و صنعتی به کار می رود و در فرمولاسیون های تمیزکننده های سطح، شیشه پاک کن ها و لکه برها مؤثر است.

صنایع نفت و گاز: در برخی فرآیندهای استخراج و تصفیه نفت و گاز از بوتیل گلایکول به عنوان حلال استفاده می شود.

صنایع دارویی و آرایشی: به عنوان حلال در برخی محصولات دارویی و آرایشی بهداشتی استفاده می شود.

بوتیل گلایکول به دلیل ویژگی های حلالی منحصر به فرد خود و کارایی بالا در انواع فرمولاسیون های شیمیایی، ماده ای پرکاربرد در صنایع مختلف محسوب می شود.

متیلن کلراید

متیلن کلراید (Methylene Chloride) یا دی کلرومتان (DCM) یک ترکیب شیمیایی با فرمول CH₂Cl₂ است که به عنوان یک حلال قوی و چندمنظوره شناخته می شود.

این مایع بی رنگ، با بویی شیرین و فرار، به راحتی تبخیر می شود و در آب به صورت جزئی حل می شود. متیلن کلراید به دلیل خواص منحصر به فرد خود در بسیاری از صنایع و فرآیندهای شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.

ویژگی ها:

فرمول شیمیایی: CH₂Cl₂

نقطه جوش: 39.6 درجه سانتی گراد

حالت فیزیکی: مایع بی رنگ و فرار

ویژگی حلالی: توانایی حل کردن طیف وسیعی از مواد آلی مانند چربی ها، روغن ها و پلاستیک ها.

سمیت: این ماده سمی است و استنشاق یا تماس طولانی مدت با آن می تواند مشکلات سلامتی ایجاد کند. باید با احتیاط استفاده شود و در محیط های با تهویه مناسب به کار رود.

کاربردها:

صنایع رنگ و پوشش: متیلن کلراید به عنوان حلال در تولید و حذف رنگ ها، لاک ها و چسب ها استفاده می شود. به دلیل قدرت بالای حلالیت، برای پاک کردن رنگ های خشک شده نیز کاربرد دارد.

تولید فوم پلی اورتان: در صنایع پلاستیک سازی، به خصوص در فرآیند تولید فوم پلی اورتان، از این ماده به عنوان حلال و ماده منفجره استفاده می شود.

تمیزکننده صنعتی: در صنایع فلزی و خودروسازی به عنوان پاک کننده سطوح فلزی و چربی گیر مورد استفاده قرار می گیرد.

صنایع دارویی: به عنوان یک حلال در فرآیندهای استخراج و تولید داروها کاربرد دارد.

فرآوری مواد غذایی: در گذشته به عنوان حلال در فرآیندهای استخراج کافئین از قهوه و چای مورد استفاده قرار می گرفت، اما به دلیل مشکلات بهداشتی، این کاربردها کاهش یافته است.

به دلیل سمی بودن متیلن کلراید، استفاده از آن باید با احتیاط کامل و تجهیزات ایمنی مناسب همراه باشد.

زایلین

زایلین (Xylene) یک ترکیب هیدروکربنی آروماتیک با فرمول شیمیایی C₆H₄(CH₃)₂ است که به عنوان یکی از ایزومرهای دی متیل بنزن شناخته می شود.

زایلین به سه شکل مختلف (ایزومر) به نام های ارتو-زایلین، متا-زایلین و پارا-زایلین وجود دارد. این ماده به صورت مایع بی رنگ و فرار با بویی شبیه به بوی شیرین بنزن است و به عنوان یک حلال پرکاربرد در صنایع شیمیایی و صنعتی شناخته می شود.

ویژگی ها:

فرمول شیمیایی: C₆H₄(CH₃)₂

نقطه جوش: حدود 138-144 درجه سانتی گراد

ویژگی حلالی: زایلین توانایی حل کردن بسیاری از مواد آلی مانند رزین ها، رنگ ها و چسب ها را دارد.

سمیت: این ماده در غلظت های بالا می تواند سمی باشد و به سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند. همچنین استنشاق بخارات زایلین ممکن است باعث سردرد، سرگیجه و تهوع شود.

کاربردها:

صنایع رنگ و پوشش: زایلین به عنوان حلال در تولید رنگ ها، لاک ها و پوشش های محافظ به کار می رود و به کنترل ویسکوزیته و سرعت خشک شدن رنگ ها کمک می کند.

صنایع لاستیک و پلاستیک: به عنوان حلال در تولید لاستیک ها، پلاستیک ها و مواد پلیمری کاربرد دارد.

صنایع شیمیایی: زایلین در تولید مواد شیمیایی مانند پلی استر و پلی اورتان ها مورد استفاده قرار می گیرد.

تمیزکننده ها: به عنوان حلال در فرمولاسیون تمیزکننده های صنعتی برای پاک کردن چربی ها، روغن ها و آلودگی های صنعتی استفاده می شود.

صنایع چاپ و جوهر: زایلین در تهیه جوهرها و مواد چاپی به عنوان حلال مؤثر به کار می رود.

به دلیل سمی بودن زایلین، هنگام کار با آن باید از تهویه مناسب استفاده شود و اقدامات ایمنی لازم، مانند پوشیدن تجهیزات حفاظتی، رعایت شود.

متیل اتیل کتون

متیل اتیل کتون (Methyl Ethyl Ketone) که با نام بوتانون (Butanone) نیز شناخته می شود، یک ترکیب شیمیایی با فرمول CH₃C(O)CH₂CH₃ است.

این ماده یک کتون با فراریت بالا و بوی شیرین و تند است که به عنوان یک حلال قوی و همه کاره در صنایع مختلف استفاده می شود. بوتانون یک مایع بی رنگ است و در آب به مقدار کمی حل می شود.

ویژگی ها:

فرمول شیمیایی: C₄H₈O

نقطه جوش: 79.6 درجه سانتی گراد

حالت فیزیکی: مایع بی رنگ و فرار با بویی تند و شیرین

حلالیت: بوتانون توانایی حل کردن بسیاری از مواد آلی مانند رزین ها، چربی ها و پلاستیک ها را دارد.

سمیت: استنشاق یا تماس طولانی مدت با متیل اتیل کتون می تواند اثرات مضری بر سلامت داشته باشد و باعث تحریک چشم ها، پوست و سیستم تنفسی شود.

کاربردها:

صنایع رنگ و پوشش: بوتانون به عنوان یک حلال برای رنگ ها، لاک ها و پوشش های محافظ به کار می رود و به تنظیم ویسکوزیته و سرعت خشک شدن کمک می کند.

چسب ها: در تولید چسب های صنعتی و ساختمانی، بوتانون یکی از حلال های اصلی است.

پاک کننده ها: متیل اتیل کتون به عنوان پاک کننده در صنایع فلزی و الکترونیکی برای از بین بردن چربی ها و آلودگی های سطحی استفاده می شود.

صنایع پلاستیک و لاستیک: به عنوان حلال و ماده اولیه در تولید پلاستیک ها و لاستیک های خاص کاربرد دارد.

صنایع شیمیایی: بوتانون در تولید برخی رزین ها و پلیمرها به عنوان یک حلال مؤثر مورد استفاده قرار می گیرد.

تولوئن

تولوئن (Toluene) که با فرمول شیمیایی C₇H₈ نیز شناخته می شود، یک هیدروکربن آروماتیک با بوی تند و شیرین است.

این ماده به عنوان یک مایع بی رنگ، فرار و غیرقطبی در صنایع مختلف به کار می رود و به طور گسترده ای به عنوان حلال استفاده می شود.

ویژگی ها:

فرمول شیمیایی: C₇H₈

نقطه جوش: 110.6 درجه سانتی گراد

نقطه انجماد: 95- درجه سانتی گراد

حالت فیزیکی: مایع بی رنگ و فرار

ویژگی حلالی: تولوئن به عنوان حلال غیرقطبی توانایی حل کردن مواد آلی مانند رزین ها، رنگ ها و چسب ها را دارد.

کاربردها:

صنایع رنگ و پوشش: تولوئن به عنوان یک حلال مهم در تولید رنگ ها، لاک ها، و پوشش های محافظ استفاده می شود. این ماده به تنظیم ویسکوزیته رنگ ها و سرعت خشک شدن آنها کمک می کند.

چسب ها و مواد پوشش دهنده: در تولید چسب های صنعتی و مواد پوشش دهنده، تولوئن به عنوان حلال اصلی به کار می رود.

صنایع شیمیایی: تولوئن به عنوان ماده اولیه در تولید بنزن و سایر ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در تولید مواد شیمیایی مانند تولوئن دی اسید و تولوئن ایزوسیانات کاربرد دارد.

پاک کننده ها: به عنوان حلال در پاک کننده های صنعتی برای حذف چربی ها، روغن ها و آلودگی های سطحی استفاده می شود.

صنایع دارویی: در برخی فرآیندهای تولید دارو به عنوان حلال و ماده تشکیل دهنده در واکنش های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.

ایمنی:

تولوئن می تواند به سیستم عصبی، کبد و کلیه ها آسیب برساند و استنشاق بخارات آن ممکن است باعث سردرد، سرگیجه و حالت تهوع شود. به همین دلیل، باید با احتیاط و در محیط های دارای تهویه مناسب استفاده شود و اقدامات ایمنی لازم را رعایت کرد.

حلال های چند جزئی

این حلال ها برای اولین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفتند که امروزه کاربرد های بسیار زیادی در صنایع مختلف دارند.

ترکیبات برخی از حلال های ترکیبی به شرح زیر می باشد.

حلال۶۴۵ : شامل ۵۰% تولوئن، ۱۸% بوتیل استات، ۱۲% بوتانول و ۱۰% اتانول است.

حلال۶۴۶: شامل ۵۰% تولوئن، ۱۵% اتانول، ۱۰% بوتانول، ۱۰% امیل استات، ۸% اتیل سلوسالو و 7% استون می باشد.

حلال ۶۴۷: شامل ۴۱% تولوئن، ۳۰% امیل استات، ۲۱% اتیل استات و ۸% بوتانول می باشد.

حلال ۶۷۸: شامل ۵۰% بوتیل استات، ۱۰% اتانول، ۲۰% بوتانول و ۲۰% تولوئن است.

حلال ۶۴۹: شامل ۳۰% اتیل سلوسالو، ۲۰% بوتانول و ۵۰% زایلین است

حلال ۶۵۰: شامل ۵۰% زایلین، ۳۰% بوتانول و ۲۰% اتیل سلوسالو است

حلال ۶۵۱: حاوی ۹۰% وایت اسپریت و ۱۰% بوتانول است.

خرید حلال

شرکت دلکو صنعت یکی از تامین کنندگان معتبر و پیشرو در زمینه ارائه انواع حلال های شیمیایی برای صنایع مختلف است. این شرکت با سال ها تجربه در بازار، مجموعه ای کامل از حلال های قطبی و غیرقطبی، حلال های آلی و غیرآلی، و همچنین مواد شیمیایی صنعتی را با بالاترین کیفیت عرضه می کند.

محصولات شرکت دلکو صنعت در صنایعی مانند داروسازی، رنگ سازی، نساجی، و تولید پاک کننده ها کاربرد گسترده ای دارند.

برای اطلاع از قیمت روز انواع حلال ها و دریافت مشاوره رایگان، می توانید با کارشناسان متخصص ما تماس بگیرید تا شما را در انتخاب بهترین محصول متناسب با نیازتان راهنمایی کنند.